De Griekse vakanties

Kreta, Bali in het voorjaar

Het kleine vissersdorpje BALI op Kreta

De vissersbootjes lagen deels afgemeerd aan een redelijk nieuw uitziende pier. Een betonnen pier die de baai moest beschermen tegen te hoge golven. Een pier ook die tevens dienstdeed als openbare vismarkt, herstelplaats van netten en ander visgerei, maar ook de plek waar men de dorpsnieuwtjes uitwisselde. Hetgeen absoluut geen roddelen werd genoemd in die tijd.  Grieken staan erom bekend dat ze een brede interesse hebben in hun mede mens. Vaak wordt dit, volstrekt ten onrechte uitgelegd als nieuwsgierig, terwijl het gewoon uiterst empathisch is gemeend!

Een ander deel van de bootjes lag verankerd aan een boei in de baai. Links van de Baai ging een pad omhoog, vanuit het centrum van het dorp, naar de hoger gelegen woonwijk. Het pad liep tussen de tafels en stoelen door van de verschillende  restaurantjes die zich tegen de berg wand hadden genesteld en die hoofdzakelijk door de plaatselijke bevolking werden bezocht.

We volgden het pad naar boven toe. Nadat we eenmaal het terassenpad hadden verlaten, namen woonhuizen de plaats in van de vele kleine tavernes en werd de steile afgrond aan de zee kant dieper en dieper. De, bij de huizen behorende, veestapel liep hier vrijelijk rond. Ze waren het zo gewoon dat geen van de kippen, poezen of honden ook maar aanstalten maakte om aan de kant te gaan als je er aan kwam. Het was hun pad en jij was de gast waarvan enige aanpassing mocht worden verwacht. De laatste huizen gepasseerd sloeg het pad af naar links, het werd nog steiler en was ongeplaveid. Door de zware regenval waren er diepe groeven ontstaan die de weg naar boven toe alleen maar bemoeilijkte.

Flink klimmen

Het was een hele klim. Zeker voor die Hollanders waarbij hun normale leven het hoogst bereikbare punt een etagewoning op de derde verdieping van hun huis was. De gasten beklaagden zich vaak bij de eigenaar van het complex dat het pad zo slecht begaanbaar was en dat er eigenlijk iets aan gedaan moest worden. Het vaste antwoord was dan altijd ‘Avrio’ hetgeen zoveel betekende als morgen. 

Dat ‘Avrio’ werd altijd met een brede grijns uitgesproken. Op een ochtend ging ik naar beneden voor mijn dagelijkse kop koffie en zag, tot mijn verbazing, dat alle gaten vrijwel waren gedicht. Ik begreep niet helemaal hoe dit kon. Het was nog zo vroeg dat ik me niet kon voorstellen dat ze dit vannacht nog hadden gedaan. Weer boven gekomen sprak ik de eigenaar erop aan. Hij vertelde dat er die nacht een waar noodweer had gewoed. We hebben geslapen als een blok en hadden er niets van mee gekregen. Toen ik hem wat verbaasd stond aan te kijken kwam daar weer die brede grijns te voorschijn. Door de hevige regenval waren de gaten als het ware dicht gespoeld en had het pad weer een begaanbaar karakter gekregen. De regen had zijn werk dus gedaan. Hij wees me er nog maar eens fijntjes op dat hij het gister nog beloofd had. “Avrio” zei hij “Avrio (morgen) is het probleem opgelost” en zie hier, hij was een trotse Griek en een man van zijn woord, het probleem was opgelost.

Voor zoveel logica kon ik alleen maar een diepe buiging maken.

Eenmaal boven gekomen, hebben we hijgend staan te genieten van het fenomenale uitzicht over de Middellandse zee, de baai in de diepte en het pad dat we zojuist hadden beklommen.

Slechts een kleine vijftig meter scheiden ons nog van het doel waar naar we op weg waren.

Het Appartementencomplexje droeg de logische naam “Dimitri’s” net als zijn eigenaar.

Vaak reden ze overdag even naar de hoofdstad om toch het normale contact te onderhouden met Kaya en Dimi de dochter (zijn oogappel en zijn zoontje) in de weekenden waren ze meestal in de buurt van het complex.

Zijn trots Helena, de moeder van zijn kinderen, bemoederde hem met strakke hand. Als hij weer eens te lang en te veel zat te kletsen kwam ze resoluut aanlopen en gaf hem in niet mis te verstaan Grieks te kennen dat er van hem ook een bijdrage werd verwacht. Zodra Helena uitzicht was vertelde hij steevast dat hij vreselijk veel van die vrouw hield.

Tijdens een van die loftuitingen op zijn vrouw tegenover ons, kwam net de werkster voorbij. Een bonkige Griekse ouder vrouw, met een snor die menige bouwvakker niet zou misstaan. Zodra Dimitri haar in de gaten kreeg hield hij zijn mond en bleef haar volgen met zijn ogen. Het was of de vrouw het merkte, ze stopte en maakte met haar hoofd een beweging die neer kwam op: “Wat moet je van me?”

Een allerliefste glimlach viel haar ten deel en was kennelijk genoeg om haar weg weer te vervolgen.

Ze was de hoek nog niet om of hij keek mij schuins aan en zei:

“Roberto, woman with a big moustage……good seks”

Waarop hij in een bulderlach uit barste die zo aanstekelijk was dat je meeging daarin of je het nou wilde of niet!

Het bovenste appartement had de beschikking over een dakterras dat qua vloeroppervlak even groot was als het appartement. Een prima plek om ’s morgens te ontbijten en ’s avonds van de ondergaande zon te genieten. Ook hier weer een schitterend uitzicht over zee en op het eiland Kreta.

Beneden in het complex was een soort van receptieruimte ingericht, welke tevens dienstdeed als bar. Een van de eigenaren, Dimitri dus, woonde gedurende de zomermaanden ook in het complex, samen met zijn vrouw.

Nou ja, woonden??

Ze hadden een soort veredelde bezemkast met een bedstee tot hun beschikking die tevens dienstdeed als voorraadkast. Die plek bevond zich op de eerste verdieping aan de zeekant van het appartementencomplex. Via een balkon bereikbaar. Op dat balkon was een stenen bank gemetseld vanwaar je een fenomenaal uitzicht had over de Middellandse zee. Vooral ’s avonds laat was dit een plekje waar je als pasgetrouwd (en nog hevig verliefd) stel uren aaneen kon doorbrengen.

Tijdens ons eerste verblijf in het complex waren we door Dimitri uitgenodigd om een kopje Griekse koffie (Let op niet te verwarren met Turkse koffie, he!) te komen drinken op zijn “terras” zoals hij het liefde vol noemde. Het was ’s avonds om een uur of half negen, een heldere sterrennacht kondigde zich aan. 

In geen tijd was het aardedonker en werd de omgeving alleen nog verlicht door miljoenen sterren aan een inktzwarte hemel. De maan scheen prominent neer op de golven van de Middellandse  Zee.  Elke Maanstraal speelde zijn eigen spel in de golven die, op hun beurt weer, het licht absorbeerden en richting kust brachten waar de spatten honderden lichtjes vormden. Hoe meer de duisternis hoe intensiever het spel tussen zee en maanlicht leek te worden.               

Geen geluid, alleen het ritmisch ruizen van de zee. Dit alles bij een zacht briesje en een temperatuur die als een warme deken om je heen viel.

Hij verdween in zijn veredelde bedstee en kwam, na een hoop gerommel, weer tevoorschijn met twee kopjes ‘Griekse Mokka’ en een oude gitaar. De kopjes werden tussen ons ingezet en hij posteerde zich op de balustrade van het balkon en begon, heel zacht, op zijn oude instrument te spelen. Na het intro werd daar nog aan toegevoegd de tekst van een romantisch Grieks liefdeslied. Zijn gitaarspel, zijn stem die zo melodisch over de liefde verhaalde, de plek waar we zaten, het lichtspel van maan en zee, dit alles kwam tezamen in een gevoel dat bijna niet te beschrijven is.

Een gevoel dat je opgetild bent en zweeft boven de plek waar je zelf zit, waarbij je naast deelnemer ook toeschouwer bent geworden van het geheel.

Het werd daardoor een avond om nooit te vergeten.!

Toerisme

Het toerisme in Bali (of “Balion” zoals de lokalen het noemden) stond duidelijk nog in de kinderschoenen. Her en der werd gebouwd aan nieuwe appartementencomplexen en chique hotels. Heel voorzichtig nog, niet de massaliteit waarmee het ruim veertig kilometer naar het oosten gelegen Heraklion was overspoeld. Maar toch, ook hier waren de eerste tekenen van aantrekkend toerisme duidelijk waarneembaar. De wegen werden verhard en begaanbaar gemaakt wat in ieder geval een hele verbetering was ten opzichte van de eerste keer dat we hier arriveerden.

“Heraklion airport” stond nog in haar kinderschoenen en had de uitstraling van een legerbasis. Niet zo gek natuurlijk want de burgerluchtvaart begon zich net te ontwikkelen en het meeste ‘bedrijf’ werd geleverd door het militaire vliegverkeer. De eerste keer dat we aankwamen was midden in de nacht, rond een uur of half 1.

Vermoeid kwamen we uit het vliegtuig en de passagiers werden her en der verwezen naar het oude verkeersgebouw. Daar stonden lange tafels van de douane welke mede werden bemand door de Griekse militaire politie. Ook die kennismaking was op zijn Grieks. Tijd speelt geen rol en je kon beter over van alles en nog wat keuvelen als dat men echt aandacht had voor wat je allemaal meesleepte.

Een maal buiten stond de juffrouw van de reisorganisatie te zwaaien met een stokje ten teken dat we die bus moesten hebben. De bus reed langs verschillende accommodaties om de vakantiegangers af te leveren. Wij waren, samen met nog twee koppels als laatste aan de beurt om te worden afgezet.

Zoals ik al vertelde lag het complex ver boven het echte dorp op de top van een berg die hoog boven de haven uit stak. De ‘weg’ er heen was pas twee dagen opengesteld en de buschauffeur was nog nooit naar boven geweest met zijn touringcar. In totaal had de weg ruim 7 scherpe bochten om naar boven te komen met een personenauto of maximaal een klein personenbusje. Dat wisten we toen nog niet!

Optimistisch stuurde de chauffeur de grote touringcar de weg op naar boven en gaf de 6 over gebleven mensen het advies om zich maar goed vast te houden. Bij het vorderen van de tocht werden de bochten scherper zodat ze niet meer in een keer genomen konden worde. In elke bocht moest een keer of drie gestoken worden voordat het volgende stuk afgelegd kon worden. Ook bij elke bocht werd de stemverheffing van de chauffeur heviger en vloekte hij er een eind op los. Bij de vierde bocht vond hij het welletjes. Hij richtte zich tot de passagiers en gaf aan dat hij het niet langer voor zijn verantwoording kon nemen om nog verder te rijden.

Hij had de eigenaar inmiddels geïnformeerd en die was met een ouwe pick-up onderweg om de koffers op te halen. De dames konden ook mee en de drie mannen werden geacht naar boven te lopen. Boven aangekomen werden we ontvangen met drank en eten en duizenden excuses dat het zo gelopen was maar de weg moest nog verder afgemaakt worden! Wanneer??? Pas halverwege dat seizoen was de weg gereed om een bus naar boven te laten rijden. Bij het ochtendgloren zagen we voor het eerst de gehele weg leggen vanaf ons balkon en was het ons een raadsel dat die chauffeur het nog geflikt had om te door te rijden tot aan de vierde bocht! Bij de zonsopkomst werd pas echt duidelijk wat voor een toeren de man had moeten uit halen. Als je zo keek, van boven af, dan stond je gewoon met knikkende knieën te kijken. Maar ….we waren er!

Toerisme doet zijn entree

De deuren waren zo laag dat openen meer werk opleverde dan er gewoon over heen te stappen. Met het autootje begaven we ons door de omgeving van Balion. Het had het voordeel dat je op de meest onbegaanbare weggetjes toch nog behoorlijk uit de voeten kon en dat was werkelijk een must in die tijd op Kreta.  Zo ook op deze eerste Paasdag. We waren bijtijds wakker geworden en de zon stond al te branden als een gek. Ontbijt op ons dakterras onder de houten veranda, genietend van altijd aanwezige zeewindje. Na het ontbijt de spulletjes bij elkaar gepakt in een grote tas en klaar voor vertrek.

Op verkenning.

Beneden gekomen de tas met de bad spullen en liters olie om maar niet te verbranden met een grote zwier achterin het autootje, naast de twee luchtbedden die we altijd bij ons hadden. We sprongen vol goede moed in het mobiel, ons verheugend op wat de dag ons zou gaan brengen.

Op dat moment ontsteeg, ergens aan de voorkant, een vreemd soort gesis van onder de auto. We keken elkaar vragend aan. Ik stapte uit en zag tot mijn stomme verbazing dat mijn linker voorband veel platter was dan mijn rechter. Dit kon alleen maar betekenen dat hij lek was. Goed, het was mooi weer we hadden de hele dag nog voor ons dus dat kwartiertje dat nodig was om die band te verwisselen mocht de pret niet drukken.

Ik begon meteen de reserve band te zoeken. Het bleek dat die, in een soort kooi constructie onder de auto hing. Dimitri kwam ook eens even kijken wat die gekke ‘Ollanders’ nu weer aan het doen waren.

Toen hij zag wat er loos was schoot hij in de lach en zij dat hij zich wel over mijn vrouw zou ontfermen terwijl ik de boel weer startklaar maakte. Goed na veel gevloek en getier is het me dan gelukt om de goeie band er onder te krijgen en de lekke weer op te hangen in de kooiconstructie onder de wagen. Natuurlijk een paar zwarte handen en de nodige vegen in gezicht en op het T-shirt. Dus even snel omkleden en opfrissen leek de beste remedie. 

Het was zover.

Aan de ene kant de steile wand van de berg en aan de andere kant de diepte van de afgrond. Het was redelijk te doen. Tenminste, met een voet op de rem, de versnelling in zijn twee en meer gebruiken om af te remmen dan om gas te geven. Zo sukkelden we naar beneden, richting dorpsplein waar het pad uitmondde naast een van de restaurantjes en overging in, wat voor

Griekse begrippen, een redelijk verharde weg was. We zouden echter nooit beneden aankomen. Nadat we door de derde bocht heen gingen en Els naast me eens heel voorzichtig met haar ogen had geknipperd, stonden we plotseling oog in oog met een gigantische kudde geiten die de weg hadden geblokkeerd en vooralsnog geen aanstalten maakte om te vertrekken.

Na een poosje stil te hebben gestaan, maar eens een tik op de claxon gegeven. Dat deed de geiten even op kijken, maar in beweging komen was er niet bij. Links, ergens in de diepte naast de weg, hoorde ik een stem de geiten aansporen om verder te gaan.

De stem werd luider en luider en bracht de geiten in beweging. Ze sprongen tegen de wand aan de rechterkant van de auto omhoog. Er was daar kennelijk een pad dat alleen te herkennen was door een geoefend oog. Ik had het dus nooit gevonden.

Langzaam, als uit het niets kwam een man, gehuld  in traditionele kledij, boven de rand van de weg uit. Het haar gewikkeld in een soort zwart vissersnetje, een baard van vier dagen op een gezicht dat was getekend door het leven en het klimaat waarin dit leven zich afspeelde. Een kop zoals je die ziet op al die wervende brochures, welke Griekenland door de jaren heen hebben aan geprijsd als het vakantieland bij uitstek. In zijn ene hand een zware stok van olijfbomenhout, welke hij hanteerde als was het een staf en waar hij met zijn tanige lichaam zwaar op leunde. Om zijn schouder hing een soort knapzak die blijkbaar rijkelijk gevuld was. Er stak een stuk brood uit en de bovenkant van een fles met een kurk. Ik vroeg me af wat er in die fles zou zitten? Was het gewoon water? Of zou het toch ‘Raki’ zijn. Raki was het lokale drankje dat meestal illegaal door de Kretenzers zelf werd gestookt en het meest te vergelijken was met een hele scherpe jonge borrel.

Hij maakte met zijn mond een klakkend geluid dat de geiten aanspoorde om de weg vrij te maken. De meeste schapen luisterden uitstekend en waren keurig tegen de schuine wand gesprongen en weer verdwenen uit het zicht veld. De herder bleef midden op het pad staan totdat hij er zeker van was dat er geen achterblijvers meer waren en dat allen het pad gekruist hadden. Ook de herder maakte nu aanstalten om zich tegen de rots wand omhoog te begeven,  zijn kudde achterna. Hij was halverwege toen er plotseling, als uit het niets, een grote herdershond aan kwam rennen.

iet verwacht. Maar dat is weer een verhaal op zich, dus daarover maar een andere keer!